- Konu Başlıkları
- Sanat Dalları ve Özellikleri – Sanatın 7 Dalını Tanıyoruz!
- Sanatın Sınıflandırılması – Sanat Dalları Nelerdir?
- Sanat Eşi Benzeri Olmayan Bir Unsurdur!
Sanat Dalları ve Özellikleri – Sanatın 7 Dalını Tanıyoruz!
Sanat dalları, herkesin bildiği gibi mimari, heykel, resim, edebiyat, müzik, tiyatro ve sinema olmak üzere yedi tanedir. Sanat dalları ve özelliklerini bilmek, hem sanattan daha fazla zevk almamızı hem de sanatın hayatımızdaki rolünü anlamamıza yardımcı olur. Bir önceki yazımızda da bahsettiğimiz gibi sanat, yalnızca sanatçılar tarafından yaratılan görsel veya işitsel özellikler olarak tanımlamaz.
Sanat, duyguların, estetiğin, gözlemlerin, farkındalığın ve duyarlılığın izlerini taşır. Yani nasıl yalnızca sanata dair bir fikir üreten kişi, sanatçı olamıyorsa aynı şekilde boş bir kağıda birkaç çizim yapan bir kişi de sanatçı olamaz. Sanatçılığın özünde, sanat dallarının her birinin özelliklerini anlamak ve yorumlamak vardır. Birazdan sanat türleri nelerdir sorusunu açıkladığımızda ve sanat dalları örnekleri verdiğimizde konunun sizler için daha fazla açıklığa kavuşacağına inanıyoruz.
Sanatın Sınıflandırılması – Sanat Dalları Nelerdir?
Mağara resimleriyle başlayan tarihteki sanat yolculuğu, günümüzde hem sanatçıların farklılaşması hem yaşam koşulları hem de zamanın ve teknolojinin getirileri ile farklılaştı. Ancak sanat dalları olarak belirlenen 7 ana form, aynı kaldı. Şimdi hep birlikte sanat dalları ve özelliklerine göz atalım.
Sanat Dalları Nelerdir – Resim Sanatı: Resim sanatının ilk ortaya çıkışıınn yaklaşık 40.000 yıl öncesine dayandığını söylemek mümkün. O dönemde mağara duvarlarına yapılan resimler, odun kömüründen hayvansal yağlardan yapılan boyalar, günümüzde herkesin hayranlık duyduğu resim sanatının miladı olarak biliniyor. Yapılan araştırmalarda resim sanatına ilgi duyan kişilerin, bu yatkınlıklarının çocukluk dönemlerinden ve bu dönemlerde aldıkları eğitimlerden kaynaklandığını ortaya koyuyor. Yani sanat dallarından biri olduğunun farkında olmadan çocukluk dönemimizde yaptığımız basit çizimler, doğru bir eğitimle buluşturulduğunda ve biraz da yaratıcılık ve yetenek varsa bizleri, gelecekte önemli bir sanatçı olma yoluna sokuyor. Sanat dalları ve ünlülerinden resim için örnek verecek olursak:
-
Dünya çapında: Vincent Van Gogh, Pablo Picasso, Paul Cezanne, Salvador Dali, Michelangelo, Rafael, Frida Kahlo, Vermeer ve Rubens’i;
-
Türkiye’de ise; Osman Hamdi Bey, Turgut Zaim, Elif Naci, Adnan Turani, Fikret Mualla, Şeker Ahmet Paşa ve Bedri Rahmi Eyüpoğlu’nu sayabiliriz.
Sanat Dalları Nelerdir – Edebiyat: Edebiyat sanat dalları içinde önemli bir etkiye sahiptir. Nasıl ki duygular, resim sanatında çizimlerle ve renklerle ifade ediliyorsa edebiyatta da kelimelerle ifade edilir. Bilinen ilk edebiyat eserinin ortaya çıkışı ile ilgili pek çok kaynak, MÖ 2285 yılını işaret ediyor. Okuduğumuz romanlar, şiirler, dramalar, eleştiri yazıları, denemeler, makaleler, mektuplar, biyografiler ve hikayelerin her biri edebiyat sanat dalları içinde yer alıyor. Tarih boyunca edebiyatta da görsel sanatların aynı sanat akımları tespit edilmiştir. Yani gerçekçilik, gerçeküstücülük, romantizm ve minimalizm edebiyatta da etkisini göstermektedir. Sanatın sınıflandırılması da çoğu zaman görsel ve işitsel sanat dallarına öncelik verilse de aslında edebiyat, sanat için vazgeçilmez bir unsurdur. Sanat dalları ve ünlülerinden örnek verecek olursak:
-
Dünya çapında: Balzac, Dostoyevski, Agatha Cristie, Victor Hugo, Franz Kafka, Tolstoy, Charles Dickens, Edgar Allan Poe’yu,
-
Türkiye’de ise; Yaşar Kemal, Nazım Hikmet, Aziz Nesin, Orhan Kemal, Fazıl Hüsnü Dağlarca, Ahmet Hamdi Tanpınar, Halid Ziya Uşaklıgil ve Yunus Emre’yi sayabiliriz.
Sanat Dalları Nelerdir – Heykel: Sanat dalları ve özellikleri listemizin üçüncü sırasında heykel var. Heykelcilik sanatının ilk örneğini yaklaşık 35.000 yıl önce Almanya’da ortaya çıktığını söylemek mümkün. Geçmiş dönemlerde kili suyla yoğurarak çanak, çömlek ve basit eşyaların üretilmesiyle kendini gösteren bu sanat dalının yalnızca bir sanat formu olarak değil, aynı zamanda faydalı bir kaynak olarak da ortaya çıktığını ifade edebiliriz.
Ortaya çıkan eserlerin önemini artırması ve gelişen teknolojiyle birlikte farklılaşan malzemelerin de etkisiyle heykel sanatı da gelişme kat etti. Kilin yerini mermer, ahşap, taş ve bronzlar aldı. Günümüzde ise pek çok sanatçının uzun zamanlarını harcayarak yarattığı mükemmel bir sanat formu olarak hayatımızda yer alıyor. Sanat dalları örnekleri:
-
Hermes ve Bebek Dionysos, Likya Apollonu – Praxiteles
-
Davut – Michelangelo
-
Düşünen Adam - Aguste Rodin
-
Laocoön ve Oğulları (Bu eserin heykeltıraşı olarak üç isim üzerinde durulmaktadır: Agesander, Athenodoros, Polydorus.)
Sanat Dalları Nelerdir – Mimari: Mimarlığın neden sanat dalları içinde yer aldığını merak edebilirsiniz. Ama Mimar Sinan’ın yaptığı camilerdeki detayları ya da Büyük Roma katedrallerini düşünürseniz aslında mimarlığın da sanat için önemli bir form olduğunu fark edebilirsiniz. Mimari sanat dalları da tıpkı heykelcilik gibi bir fayda amacıyla doğmuştur. Ancak zaman içerisinde estetiği de önemli bir fonksiyon haline getirmiştir. Elbette sanat dalları ve özelliklerini konuşurken her binanın bir sanat eseri olmadığını da belirtmek gerekiyor. Mimari anıtlar, yalnızca bir şehir gibi bir konumu değil, aynı zamanda bir dönemi de tanımlayan kültürel simgelerdir. Sanat dalları örnekleri:
-
Sidney Opera Binası – Jorn Utzon
-
Notre Dame Katedrali
-
Beyaz Kule, Sokullu Mehmet Paşa Köprüsü, Yavuz Sultan Selim Camii, Kanuni Sultan Süleyman Köprüsü, Topkapı Sarayı – Mimar Sinan
-
Sagre de Familia
-
Tac Mahal
Sanat Dalları Nelerdir – Tiyatro: Tiyatro ve sahne sanatları, duyguların yoğun bir şekilde var olduğu bir sanat formudur. Ortaya çıkışının Antik Yunan’da tanrı Dionysos için düzenlenen şenliklere ve ayinlere kadar uzandığı bilinir. Bakıldığı zaman tiyatro, diğer sanat dalları ile ilişkilidir. Yani hem sinemadaki gibi rol yapılır hem de edebiyat sanat dallarından olan şiirlerden yararlanılır. Aynı şekilde müzikal oyunlarında da müzik de önemli bir etmendir. Tiyatro, tek kişilik olabileceği gibi birçok farklı sanatçının katılımıyla da gerçekleşebilir. Sahne tasarımcıları, sanatçılar, ışık teknisyenleri, müziğin bestecisi, kostüm tasarımcılarının da bu sanatın gelişiminde önemli bir yeri vardır. Sanat dalları örnekleri:
-
Vişne Bahçesi – Anton Çehov
-
Godot’yu Beklerken – Samuel Beckett
-
Hamlet – William Shakespeare
-
Kral Oidipus – Sophokles
-
Üç Kuruşluk Opera – Bertolt Brecht
-
Othello – William Shakespeare
Sanat Dalları Nelerdir – Müzik: Sanatın sınıflandırılmasında sırada müzik var. Müziğin ortaya çıkışı ile kesin bir bilgi bulunmasa da insanların çok eski zamanlardan itibaren gerek haberleşmek gerekse eğlenmek için armoniler, ritimler ve melodiler oluşturduğu biliniyor. Müzik, insanlığın evrensel özelliklerinden biri ve çoğu zaman da dinden, dilden bağımsız bir sanat formu olarak karşımıza çıkıyor. Hayatımızda pikaplarla, kasetlerle ve gramafonlarla kendisine yer bulan müzik, şu anda pek çok farklı çeşidi ile yaşamda bir vazgeçilmez durumunda. Müzik sanat dalları ve örnekleri:
-
Vivaldi, Johannes Brahms, Frederic Chopin, Çaykovski, Beethoven, Sebastian Bach ve Mozart.
Sanat Dalları Nelerdir – Sinema: Şimdi, sanat türleri nelerdir sorusunun 7. ve son yanıtına geldik: Sinema. Sinemanın doğuşu, Lumiere kardeşlerin kamera ve projektörü bir araya getirdiği ve “sinematograf” adını verdiği aracın keşfiyle oldu. 1872 yılında Eadweard Muybridge’in geliştirdiği saniyenin 1/500’ü sürede pozlama yapabilen örtücüsüyle oluşturulan atın hareketleri de en ilkel sinema örneği olarak kayıtlara geçmiştir. Atın pistten çıktıktan sonra koşmaya başlaması, fotoğraf makinesiyle saniye saniye kaydedilmiş ve hareketli resim olarak kısa süreli bir film heyecanı yaşanmıştır. Edison’un 1893 yılında icat ettiği kinestoskopla kaydedilen siyah beyaz görüntüler de sinemanın tarihinde önemli bir yere sahiptir. Fakat, oluşturulan bu görüntüler tek bir kişinin izlemesine fırsat verebildiğinden Lumiere kardeşlerin keşfettiği sinematograf kadar etkili olmamıştır. Ses, kayıt ve görüntü teknolojilerinin ilerlemesiyle sinema, günümüzde en etkili sanat dallarından biri olmayı başarmıştır. Sanat dalları örnekleri:
-
Roundhay Garden Scene - Louis Le Prince
-
Ayastefanos’taki Rus Abidesinin Yıkılışı – Fuat Uzkınay
-
Bir Trenin La Ciotat Garı'na Gelişi
-
The Dickson Experimental Sound
-
İstanbul Sokaklarında – Muhsin Ertuğrul
Sanat Eşi Benzeri Olmayan Bir Unsurdur!
Duygu ve düşüncelerimizi etkileyen sanat dalları ve özelliklerini sıraladık. Sanatın doğuşundan bu yana hem dünya hem de Türkiye çapında pek çok sanatçı, unutulmazlar arasına yerleşmiştir. Sanatın toplumlar için ne kadar önemli olduğunu unutmamak gerekir. Bir ülkenin uygarlıkta ve kültürel anlamda gelişmesi ancak sanat dallarına verdiği önemle birlikte olur. Bir ulusun veya medeniyetin gücü ve kültürü, o ülkenin veya medeniyetin sanatının ne kadar zengin olduğuna bağlıdır.
[widget-186]
